Byggðarráð Skagafjarðar

Fulltrúar Golfklúbbs Skagafjarðar, þau Kristján Eggert Jónasson gjaldkeri og Aldís Hilmarsdóttir formaður, sátu fundinn undir þessum lið.

Lögð voru fram drög að samningum Skagafjarðar við Golfklúbb Skagafjarðar. Annars vegar er um að ræða samning um rekstur golfklúbbs og golfvallar og hins vegar verksamningar um slátt á íþróttaleikvangi og opnum svæðum á Sauðárkróki. Fyrri samningar runnu út 31. ágúst 2024 og í fyrirliggjandi drögum er gert ráð fyrir að ganga til samninga sem gilda til 31. desember 2028. Á fundinum voru efnistök og innihald samninga rædd.

Byggðarráð samþykkir samhljóða að fela sveitarstjóra að ganga til samninga við Golfklúbb Skagafjarðar í samræmi við umræður fundarins.

Hjörvar Halldórsson, sviðsstjóri veitu- og framkvæmdasviðs sat fundinn undir þessum dagskrárlið.

Farið var yfir opnun tilboða í útboð verkframkvæmdar við lóð við nýjan leikskóla í Varmahlíð en tilboð voru opnuð 9. maí sl. Þrjú tilboð bárust í verkið og voru þau öll talsvert umfram kostnaðaráætlun. Uppsteypa ehf átti lægsta tilboðið sem var 143,3% af kostnaðaráætlun verksins.

Byggðarráð samþykkir samhljóða að fela sviðsstjóra stjórnsýslu- og fjármálasviðs gerð viðauka vegna verksins. Byggðarráð samþykkir jafnframt samhljóða að fela sveitarstjóra að ganga til samninga við lægstbjóðandi í samræmi við umræður á fundinum.

Hjörvar Halldórsson, sviðsstjóri veitu- og framkvæmdasviðs sat fundin undir þessum dagskrárlið.

Farið var yfir opnun tilboða í útboðinu "Víðigrund Sauðárkróki - Gatnagerð 2025" en tilboð voru opnuð 29. apríl sl. Eitt tilboð barst í verkið og var það yfir kostnaðaráætlun.

Byggðarráð samþykkir samhljóða að hafna tilboðinu. Jafnframt samþykkir byggðarráð samhljóða að endurskoða verkþætti tilboðsins og að það verði boðið út að nýju í haust með framkvæmdatíma á árinu 2026. Sviðsstjóra stjórnsýslu- og fjármálasviðs falin gerð viðauka í samræmi við þessa niðurstöðu málsins.

Lagður fram tölvupóstur dagsettur 16. maí sl. frá Álfhildi Leifsdóttur, fulltrúa VG og óháðra í byggðarráði. Í tölvupóstinum ber Álfhildur upp fyrirspurn svohljóðandi:

"Í auglýsingu sveitarfélagsins Skagafjarðar þar sem leitað er eftir rekstraraðila eftir félagsheimilinu í Hegranesi og Skagaseli eru skilmálar um að leigugreiðsla skuli taka mið af álögðum fasteignaskatti, skyldutryggingum og viðhaldskostnaði sem nemur 1,5% af brunabótamati fasteignamati.
VG og óháð óskar eftir eftirfarandi upplýsingum vegna þessa skilmála:

1. Á hvaða forsendum byggir sú ákvörðun að krefjast þess að árlegur viðhaldskostnaður skuli nema 1,5% af brunabótamati viðkomandi húsnæðis?

2. Er fyrirhugað að beita sömu viðhaldsskilyrðum (1,5% af brunabótamati) við leigu annarra félagsheimila í eigu sveitarfélagsins?

3. Eru þessi viðhaldskilyrði almennt notuð í viðhaldi eigna sveitarfélagsins? Ef ekki, við hvað er þá miðað?

4. Hvaða upphæðir er um að ræða séu reiknuð 1,5% af brunabótamati af öllum félagsheimilum í eigu sveitarfélagsins (hverju fyrir sig)?

5. Eru önnur húsnæði í eigu sveitarfélagsins sem nú eru í leigu eða rekstri með samsvarandi árlega viðhaldsskyldu?

6. Eru einhver húsnæði í eigu sveitarfélagsins algjörlega undanskilin því að greiða fasteignagjöld og/eða viðhaldskostnað?

7. Hvernig verður tryggt að viðmið sem þessi mismuni ekki rekstraraðilum eftir eðli og staðsetningu húsnæðis?

Veitt eru eftirfarandi svör við fyrirspurninni:

1. Á hvaða forsendum byggir sú ákvörðun að krefjast þess að árlegur viðhaldskostnaður skuli nema 1,5% af brunabótamati viðkomandi húsnæðis?
Sveitarfélagið leitaði ráðgjafar til KPMG og fékk þau tilmæli að ráðlegt væri að miða við 1,5% - 2,5% af brunabótamati fasteignar árlega til viðhalds fasteigna. Við ákvörðunina var það metið eðlilegt að gæta meðalhófs og miða við neðri mörkin.

2. Er fyrirhugað að beita sömu viðhaldsskilyrðum (1,5% af brunabótamati) við leigu annarra félagsheimila í eigu sveitarfélagsins?
Á 137. fundi byggðarráðs þann 12. mars sl. var ákvörðun tekin um að auglýsa eftir áhugasömum til að taka við rekstri þeirra tveggja félagsheimila sem umræðan á þeim fundi sneri um, það eru Skagasel og Félagsheimili Rípurhrepps. Sömu skilyrði giltu um bæði félagsheimilin. Gert er ráð fyrir að verði ákvörðun tekin um að fara sömu leið með önnur félagsheimili í Skagafirði, þá muni sömu skilmálar gilda um þau félagsheimili. Uppreiknaður kostnaður leigutaka við Félagsheimili Rípurhrepps verður leigugreiðsla að upphæð 213.250 krónum á mánuði sem gerir 766 krónur á hvern fermeter. Skagasel yrði leigt á 244.026 krónur á mánuði eða 819 krónur á fermeter. Það er lang lægsta leiguverð á hvern fermetra fyrir nokkra þá eign sem sveitarfélagið á. Þess ber að geta að ekki er gert ráð fyrir afskriftum við ákvörðun leiguverðs á félagsheimilunum tveimur.

3. Eru þessi viðhaldskilyrði almennt notuð í viðhaldi eigna sveitarfélagsins? Ef ekki, við hvað er þá miðað?
Það fer eftir tegund eignar og aðstæðum við hvaða viðhaldsskilyrði er miðað við. Félagslegar leiguíbúðir hafa verið leigðar út með það fyrir augum að mæta fjármögnunarkostnaði auk umsýslukostnaðar á sama tíma og leitast er við að halda leigufjárhæð í lágmarki, sökum eðli starfseminnar. Við útleigu á rýmum á Faxatorgi hefur sveitarfélagið haft markaðsverð slíkra rýma til viðmiðunar, en þar nemur leigufjárhæð um 4,9% af brunabótamati auk þess sem leigutakar greiða allan rekstrarkostnað fasteignarinnar. Innri leiga sveitarfélagsins tekur mið af reglugerð 1212/2015 um bókhald, fjárhagsáætlanir og ársreikninga sveitarfélaga þar sem innheimta skal leigu í samræmi við raunverulegan kostnað sem viðkomandi fjárfesting ber með sér yfir lengri tíma. Til slíks kostnaðar teljast fjármagnskostnaður vegna viðkomandi rekstrarfjármuna, afskriftir, skattar og tryggingar og viðhaldskostnaður, auk eðlilegrar þóknunar eignasjóðs fyrir umsýslu.

4. Hvaða upphæðir er um að ræða séu reiknuð 1,5% af brunabótamati af öllum félagsheimilum í eigu sveitarfélagsins (hverju fyrir sig)?
1,5% af brunabókamati hverrar eignar fyrir sig er hér gefin upp í heild sinni, taka skal mið af því að kostnaðurinn deilist niður á 12 mánuði þegar reikna á út hvert álag viðhalds verður ofan á leiguverð hvers félagsheimilis fyrir sig:
Melsgil: 1.103.250 kr.
Ljósheimar: 2.744.250 kr.
Félagsheimili Rípurhrepps: 2.021.250 kr.
Árgarður: 5.164.050 kr.
Höfðaborg: 7.452.750 kr.
Ketilás: 2.121.150 kr.
Miðgarður: 17.556.000 kr.
Skagasel: 2.298.000 kr.
Bifröst: 3.825.000 kr.
Héðinsminni: 1.683.750 kr.

5. Eru önnur húsnæði í eigu sveitarfélagsins sem nú eru í leigu eða rekstri með samsvarandi árlega viðhaldsskyldu?
Stærstur hluti samninga sveitarfélagsins um leigu er á félagslegum grunni eða innri leiga á eigin fasteignum. Þar á eftir koma samningar um leigu á skrifstofurými í Faxatorgi 1, þar er vísað í svar við lið 3 varðandi forsendur. Það eru ekki fordæmi um rekstrarsamninga á borð samninga sem nú eru auglýstir varðandi félagsheimili Rípurhrepps og Skagasel enda er hér um nýbreytni að ræða. Vísað er hér til ákvörðunar 137. fundar byggðarráðs þann 12. mars sl. þegar ákveðið var að falla frá beinni sölu félagsheimilanna og auglýsa frekar eftir áhugasömum rekstraraðilum sem eru tilbúnir til að taka við rekstri félagsheimilanna þannig sveitarfélaginu stafi enginn kostnaður af rekstrinum. Tekið skal fram að ekki er tekið mið af afskriftum húsnæðis við ákvörðun leiguverðs.

6. Eru einhver húsnæði í eigu sveitarfélagsins algjörlega undanskilin því að greiða fasteignagjöld og/eða viðhaldskostnað?
Nei, sveitarfélagið greiðir fasteignagjöld af öllum sínum eignum. Viðhaldi er sinnt eftir þörfum og stærri viðhaldsaðgerðum á fasteignum í eigu sveitarfélagsins er forgangsraðað í fjárhagsáætlun sveitarfélagsins ár hvert.

7. Hvernig verður tryggt að viðmið sem þessi mismuni ekki rekstraraðilum eftir eðli og staðsetningu húsnæðis?
Þessi viðmið eiga við um bæði þau félagsheimili sem ákveðið var að auglýsa á 137. fundi byggðarráðs þann 12. mars sl. (sjá nánar í fundargerð: https://www.skagafjordur.is/is/fundargerdir/byggdarrad-skagafjardar/5580). Það þarf að skoða heildrænt hvert verkefni fyrir sig því mismunandi reglur gilda um hin ýmsu rekstrarform. Hvert verkefni þarf að skoða heildrænt með markmið að leiðarljósi. Félagslegt húsnæði á vegum sveitarfélagsins er leigt út með það að leiðarljósi að útvega þeim húsnæði sem þurfa sérstakan stuðning til þess, innri leiga eignarsjóðs á fasteignum í eigu sveitarfélagsins hefur það að markmiði að hýsa starfsemi stofnanna sveitarfélagsins og í þessu tilviki byggist ákvörðun byggðarráðs á því að koma til móts við hóp sem var andvígur sölu félagsheimilanna á almennum markaði og hafði lýst yfir áhuga á því að taka við rekstri félagsheimilis Rípurhrepps. Ákveðið var að fresta sölunni og bjóða áhugasömum einstaklingum eða lögaðilum að taka við rekstri umræddra félagsheimila sem til stóð að selja. Þessi leið þótti henta best með tilliti til þess að áherslur í byggðarráði hafa verið að eins verði komið fram við alla og sama aðferð verði nýtt um öll félagsheimili sem umræður kunna að beinast að því að selja. Með þessu móti sitja allir við sama borð, allir hafa möguleikann á að taka við rekstrinum án þess að verið sé að afhenda sameiginlegar eignir allra Skagfirðinga með gjafagjörningum til fárra útvalinna. Stígi aðilar fram sem hafa áhuga og getu til að taka við rekstri þeirra félagsheimila þannig að sveitarfélagið beri engan kostnað af hafa þeir möguleikann á því.

Álfhildur Leifsdóttir, fulltrúi VG og óháðra óskar bókað:
"Fulltrúi VG og óháðra þakkar fyrir svör við fyrirspurn hvað varðar skilmála varðandi leigu á félagsheimilunum í Hegranesi og Skagaseli, sérstaklega varðandi ákvörðun um að árlegur viðhaldskostnaður skuli nema 1,5% af brunabótamati.
Í bókun meirihluta og Byggðalista af 137. fundar byggðaráðs og staðfest á sveitarstjórnarfundi þann 12. mars síðastliðnum segir m.a.: “Mikilvægt er að koma málefnum og rekstri félagsheimilanna til betri vegar með það að markmiði að notagildi þeirra verði meira, samfélaginu öllu til góða. Í þeirri vinnu er jafnframt mikilvægt að hafa í huga að hlutur sveitarfélagsins í félagsheimilunum er eign allra íbúa Skagafjarðar og því þarf að gæta að jafnræði milli íbúa, hvort sem er við leigu þeirra eða sölu."
Það einmitt mat VG og óháðra að mikilvægt sé að tryggja samræmi og jafnræði milli þeirra aðila sem leigja húsnæði af sveitarfélaginu. Slík viðmið þurfa að byggja á skýrum og gagnsæjum forsendum sem eiga við öll sambærileg tilfelli, óháð staðsetningu eða eðli húsnæðis. Er því miður ekki að sjá að það sé raunin með þeim áformum sem auglýsing húsanna sýnir. Það að meirihluti og Byggðalisti telji að þessi einhliða ákvörðun þeirra um þessa skilmála séu til þess fallnir að koma sem best og jafnast fram við öll sýnir að okkar mati skort á því samtali sem æskilegt hefði verið að færi fram við þann hóp sem andvígur var sölunni.
Fulltrúi VG og óháðra hvetur því til þess að sveitarfélagið móti heildstæða stefnu um leigu og viðhaldsskyldur þeirra sem leigja eignir sveitarfélagsins, þannig að skýrt sé við hvað sé miðað og hvernig tryggt sé að aðilum sé ekki mismunað."

Lagt fram til umsagnar frumvarp til laga um veiðigjald (aflaverðmæti í reiknistofni), 351. mál, frá atvinnuveganefnd Alþingis. Umsagnarfrestur er til og með 26. maí nk.
Byggðarráð gerir eftirfarandi athugasemdir við frumvarpið og efnisatriði greinargerðar þess.
Í greinargerðinni kemur fram að tvöföldun veiðigjalda „muni hafa óveruleg áhrif á þau byggðarlög þar sem sjávarútvegsfyrirtæki eru staðsett“. Jafnframt kemur fram að tölur sem fram koma í greinargerðinni séu birtar með þeim fyrirvara „að þær byggjast á upplýsingum um hvar greiðendur veiðigjalds eru með heimilisfesti og endurspegla... því ekki nákvæmlega hvar starfsemi greiðenda veiðigjalds fer fram eða hvar starfsfólk fyrirtækja sem greiða veiðigjald er með skráð lögheimili og greiðir útsvar“. Byggðarráð leggur áherslu á nauðsyn þess að greina hvar starfsemi greiðenda veiðigjalds fer fram og hvar starfsfólk þeirra fyrirtækja er með skráð lögheimili og greiðir sitt útsvar. Eingöngu með þeim hætti er hægt að átta sig á raunverulegum áhrifum tvöföldunar veiðigjalda. Greining sem KPMG hefur unnið fyrir Samtök sjávarútvegssveitarfélaga sýnir vel fram á að hækkun veiðigjalda getur haft afdrifarík áhrif á einstaka byggðakjarna.
Jafnframt kemur fram í greinargerð frumvarpsins að komi til þess að einstakir greiðendur veiðigjalda taki ákvörðun um breytingar í rekstri sínum sem kunni að leiða til fækkunar starfa, sem þar af leiðandi skilar sér í lægra útsvari til sveitarfélaga, „þá verður að telja að slík ákvörðun sé ávallt byggð á viðskiptalegum grunni, en ekki vegna breytinga á viðmiði við útreikning reiknistofns að baki veiðigjaldi“. Byggðarráð bendir á að krafa um aukna hagræðingu og framlegð hefur áður haft afgerandi áhrif á fjölda starfa í veiðum og vinnslu og þ.a.l. á íbúafjölda og afkomu samfélaga vítt og breytt um landið. Líkur eru á að boðuð hækkun veiðigjalda geti leitt til hagræðingar og/eða samþjöppunar aflaheimilda sem getur haft bein áhrif á byggðaþróun.
Í mati á jafnréttisáhrifum frumvarpsins kemur fram að ekki sé talið að það hafi mælanleg áhrif á jafnrétti kynjanna og að ekki verði farið í rannsóknir til að afla slíkra gagna. Byggðarráð gerir athugasemd við þennan skort á greiningu þar sem fyrir liggur að stór hluti starfa í fiskvinnslu á Íslandi er unninn af konum, mörgum hverjum af erlendum uppruna. Ljóst er að greina þarf möguleg áhrif afleiðinga frumvarpsins á störf við fiskvinnslu á Íslandi og jafnrétti kynjanna.
Byggðarráð Skagafjarðar telur að möguleg áhrif tvöföldunar veiðigjalda á byggðir vítt og breytt um landið geti haft það í för með sér að grafið verði undan rekstrarhæfni útgerða í brothættum byggðum, bein og óbein umsvif minnki og störfum fækki sem getur leitt til þess að sveitarfélög missi verulegar tekjur, m.a. í formi útsvars og hafnargjalda.
Byggðarráð Skagafjarðar kallar eftir að ítarleg greining fari fram á raunverulegum áhrifum hækkunar veiðigjalda á einstök sveitarfélög og byggðarlög áður en þinglegri meðferð frumvarpsins lýkur. Einnig að unnin verði sérstök greining á áhrifum hækkaðra veiðigjalda á lítil og meðalstór fyrirtæki því líkur eru á að talsverður fjöldi slíkra fyrirtækja verði fyrir verulegum áhrifum af boðuðum breytingum, svo miklum að það ógni tilvistargrundvelli margra þeirra. Jafnframt tekur byggðarráð undir með Samtökum sjávarútvegssveitarfélaga um að frumvarpinu verði breytt í þá veru að stigin verði minni skref í átt til hækkunar veiðigjalda og þau tekin yfir lengri tíma. Það dregur úr líkum á skyndilegri röskun á atvinnulífi og tekjugrunni sveitarfélaga, eykur fyrirsjáanleika og gefur sveitarfélögum og fyrirtækjum svigrúm til að greina áhrifin og aðlagast og minnkar hættu á samdrætti og fækkun starfa með tilheyrandi afleiðingum á byggðafestu.

Atvinnuveganefnd Alþingis sendir til umsagnar frumvarp til laga um veiðar í fiskveiðilandhelgi Íslands og stjórn fiskveiða (veiðistjórn grásleppu), 298. mál. Frestur til að senda inn umsögn er til og með 28. maí nk.
Byggðarráð Skagafjarðar tekur undir umsögn Drangeyjar, smábátafélags Skagafjarðar, frá janúar 2023 þegar breytingar sem leiddu til núverandi laga voru í samráðsferli í gegnum Samráðsgátt stjórnvalda. Þar segir í niðurlagi afstöðu félagsins: "Vitað er að meirihluti þeirra sjómanna sem stundað hafa grásleppuveiðar á Skagafirði um alllangt skeið eru nú hlynntir kvótasetningu enda liggi ljóst fyrir á hvaða forsendum það verði gert og hvernig hún verði útfærð."

Innviðaráðuneytið kynnir til samráðs mál nr. 88/2025, "Áform um endurskoðun sveitarstjórnarlaga". Umsagnarfrestur er til og með 09.06. 2025.
Byggðarráð Skagafjarðar fagnar áformum um breytingar á sveitarstjórnarlögum. Nauðsynlegt er að lögin fylgi framþróun sveitarstjórnarstigsins og séu skýr og aðgengileg. Boðaðar breytingar ná til mikilvægra þátta en nauðsynlegt er að nánari útfærslur liggi fyrir sem fyrst. Hvað varðar kaflann um fjármál sveitarfélaga bendir byggðarráð á að það væri til verulegra bóta fyrir framsetningu ársreikninga og gagnsæis í rekstri sveitarfélaga ef tekinn væri upp C-hluti í samstæðureikningsskilum, þar sem inn kæmu hlutdeildarfélög eftir hlutfallslegri ábyrgð viðkomandi sveitarfélags.
Byggðarráð áskilur sér rétt til frekari umsagna á síðari stigum.

Innviðaráðuneytið kynnir til samráðs mál nr. 89/2025, "Áform um endurskoðun laga um tekjustofna sveitarfélaga (skattlagning orkumannvirkja)". Umsagnarfrestur er til og með 09.06. 2025.
Byggðarráð Skagafjarðar fagnar því að loksins séu lögð fram formleg áform um endurskoðun laga um tekjustofna sveitarfélaga, þar sem felld verður úr gildi undanþága rafveitna (vatnsafls-, jarðvarma- og vindaflsvirkjana) frá fasteignamati. Byggðarráð lýsir jafnframt yfir ánægju með að áformað sé að fasteignaskattur geti dreifst á milli fleiri en eins sveitarfélags og að hluti af fasteignaskattstekjum af orkumannvirkjum skuli eiga að dreifast til sveitarfélaga í gegnum Jöfnunarsjóð sveitarfélaga.